1. Heeft het zin om elk jaar de pitrus te maaien en af dragen?
Om te beginnen zijn het geen Pitrussen, maar Biezenknoppen die we maaien rond het Stele Ven. Dat is een plant die erg sterk gelijkt op Pitrus en Zeegroene rus, maar een dofgroene geribde stengel met een compacte bolvormige bloeiwijze is typisch voor Biezenknoppen. Een bloeiwijze die schijnbaar zijdelings uit de stengel lijkt te komen komt voor bij ook andere russoorten zoals Pitrus en Zeegroen rus. De stengel is net zoals bij Pitrus gevuld met merg. Biezenknoppen kunnen minder goed tegen vermesting en groeien op voedselarme of matig voedselrijke bodems zoals in het Stele Ven. Zij zijn bovendien een goede indicator voor blauwgraslandschappen. (Bron: Ecopedia). Alhoewel de aanwezigheid van Biezenknoppen een positieve indicatie is t.o.v. Pitrus, maaien we hen, voortaan partieel: dit jaar het ene deel, volgend jaar het andere deel. Waarom?

- De aanwezigheid van de moerassprinkhaan: we gaan dat zeldzame beestje niet van de ene dag op de andere in een kaalgeschoren maanlandschap zetten.
De moerassprinkhaan is de bontst gekleurde sprinkhaan van de Lage Landen. De kleur is groengeel tot geel met duidelijk helderrode achterheupen en een gele achterdij.

2. Eénarig wollegras en veenpluis zijn ook heel bijzondere plantjes. Zij hebben geen schijn van kans in een dichte mat van Biezenknoppen. Nu zijn we er trots op dat zulke zeldzame plantjes het ven versieren.


3. Mochten we niet maaien, dan zou het gebied heel snel verruigen met houtopslag van bvb. Grove den, Wilg, Amerikaanse vogelkers en Berk.
4. Tenslotte, een te sterk ontwikkeld tapijt van Biezenknoppen verhindert de veenontwikkeling.
Naast de bovengenoemde bijzonderheden, vinden we op waarnemingen.be nog andere zeldzaamheden: Rode dopheide, Jeneverbes, de boskrekel, de vinpootsalamander, het zwart wekkertje, het veenmoslopertje, de raaf en de rode wouw.
2. Zoden trekken
Er wordt niet alleen gemaaid en (het maaisel) afgedragen in Stele Ven. De pittigste arbeid is “zoden trekken”. Met een mesthaak, een riek en een kruiwagen worden de zoden aan de rand van het ven uitgetrokken en afgevoerd om de verlanding van het ven tegen te gaan. Alleen al omwille van dit loodzware karwei houdt onze ploeg vrijwilligers het eigenlijk niet langer vol dan een halve dag werken in het ven: na een paar uren zijn de spieren compleet verzuurd.
3. De verruiging tegengaan
Vorig jaar hebben we met 3 “treepoppers” (zie afbeelding) jonge houtopslag van Grove den en Amerikaanse vogelkers uitgetrokken. Met dat hefboomgereedschap (geleend van vzw Limburgs Landschap) dat 1,5 m lang is, kunnen struikopslag en bomen tot een dikte van 4 cm met wortels en al manueel uitgetrokken worden. Met verbluffend resultaat: weg is weg.
Dit jaar hebben we een grote partij berkenopslag verwijderd. In tegenstelling met Amerikaanse vogelkers of Grove den schieten de afgezaagde berken niet meer opnieuw uit op hun stobben. Ook hier: weg is weg.

4. Schapenbegrazing
Vorig jaar hebben schapen de rechter helft van het Stele Ven begraasd met een heel mooi resultaat. Het doel van de schapenbegrazing is hetzelfde als onze vrijwilligersarbeid: in dit geval de heide, net zoals Veenpluis en Eenarig wollegras, de kans geven om zich te ontwikkelen en het dominante Pijpenstrootje terugdringen. Alleen, die herder kan dat niet voor niets komen doen. Koken kost geld. Voor Natuurlijk Zutendaal ging dat over een bedrag van meer dan € 1.000!
Op de aankondiging van de zeer succesvolle lezing van Laurent Louwies in het CC Zutendaal over ‘Onze Natuur’ lazen we helemaal onderaan deze mededeling: Praktisch: Deelname 8 euro – leden 6 euro, consumptie inbegrepen. Je kan betalen aan de kassa. De winst gaat naar een natuurproject, namelijk de schapenbegrazing in het Stele Ven te Wiemesmeer.
Vorig jaar werd de linker helft van het ven “geklepeld” in opdracht van het gemeentebestuur van Zutendaal. De gemeente Zutendaal is namelijk eigenaar van het Stele Ven en heeft voor het onderhoud van het ven een wettelijke “zorgplicht”. M.a.w. de gemeente is verplicht haar natuurparels als een goede huisvader te onderhouden. U kan begrijpen dat onze bestuurders de vrijwilligers van de Ortolaan en Natuurlijk Zutendaal heel liefdevol in de armen sluiten omdat zij die (kostelijke) zorgplicht aanzienlijk verlichten met vrijwilligersarbeid!
Kunnen wij dan vrijpostig klinken als wij het gemeentebstuur ook dit jaar vragen om, voor de winter, de rechter helft van Stele Ven nogmaals te laten klepelen én tegelijkerijd het maaisel te laten afvoeren? Wij hebben goede hoop dat wij daarmee het Pijpenstrootje dan echt een flinke genadeslag toedienen en het definitiever kunnen terugdringen. Daarna volstaat schapenbegrazing.
Tenslotte, op onderstaande foto’s kan je in totaal 6 hopen maaisel vinden. Wij moeten op de logistieke hulp van de gemeentediensten rekenen om die af te voeren. Blijven die liggen, dan komt er bij de vertering een hoop stikstofaanrijking vrij die zorgt voor vervelende bramen! Of nog scherper gesteld: dan is al het gedane werk voor niets geweest en gaan we erop achteruit i.p.v. vooruit! Gelukkig komt de gemeente hiervoor ons helpen en komen ze dit opruimen en ook een groot stuk klepelen.


Wij waren met 16 vrijwilligers op 16 september: Marcel, Laurent, Ludo, Bart B., Bart H., Dennis, Jos, Gerda, Andy, Yarne, Piet, Yvette, Goedelieve, Irène, Rita en Ignace. Ignace is onze nieuwe milieuambtenaar. Uit eigen beweging kwam hij niet alleen met onze bonte groep kennismaken, hij stak ook mee de handen uit de mouwen! Op zaterdagnamiddag 23 september waren we met 3 om de rest nog te maaien en het maaisel af te dragen: Jos, Andy en Piet.
Piet Martens
namens Natuurlijk Zutendaal